Kanada’da 2021 yılında meydana gelen ve Lytton kasabasını haritadan silen yıkıcı yangının sorumluluğuyla ilgili önemli bir hukuki gelişme yaşandı. British Columbia Yüksek Mahkemesi Yargıcı Ward Branch, Kanada’nın en büyük demiryolu şirketlerinden CN (Canadian National Railway) ve Canadian Pacific (CP) aleyhine açılan toplu davayı kabul etti. Bu karar, demiryolu operasyonlarının yangına neden olabileceği iddialarını destekleyen adalet arayışında önemli bir dönüm noktası olarak değerlendiriliyor.
Lytton Yangını Davası: Yargı Sürecinde Kritik Dönemeç
Justice Ward Branch, kararında demiryolu operasyonlarının Haziran 2021’deki Lytton yangınını tetiklediği iddialarını destekleyecek ‘bazı gerçek temeller’ bulunduğunu belirtti. Toplu dava, felakette evlerini ve işyerlerini kaybeden Carel Moiseiwitsch gibi bölge sakinlerini ve yerinden edilen Kanaka Bar Kızılderili Bandı üyesi Jordan Spinks’i temsil ediyor. Bu dava, daha önce 2023’te benzer bir girişimin reddedilmesinin ardından, çok daha fazla kanıt ve uzman analizle yeniden gündeme geldi. Özellikle, trenin geçişi ile yangının görgü tanıkları tarafından fark edilmesi arasındaki sürenin 18 dakikadan 2-5 dakikaya indiğine dair yeni deliller, mahkemenin kararında etkili oldu.
Mahkeme Kararı ve Yeni Deliller
Yargıç Branch, TSB (Ulaştırma Güvenlik Kurulu) tarafından Ekim 2021’de yayınlanan ve demiryolu faaliyeti ile Lytton yangını arasında bir bağlantı bulunmadığını belirten rapora bağlı olmadığını açıkça ifade etti. TSB raporu, trende herhangi bir kusur bulunmadığını ve tekerlek sıcaklıklarını izleyen ‘sıcak kutu’ dedektörlerinin herhangi bir anormallik kaydetmediğini belirtiyordu. Ancak Yargıç Branch, yeni sunulan kanıtların bu zaman boşluğunu kapattığını ve yangının raylara yakın başladığını gösterdiğini vurguladı.
29 Haziran 2021’de Lytton’ın 49.6 santigrat derece ile Kanada rekoru kırdığı bir sıcak hava dalgası ve kuraklık yaşanmıştı. Bu koşullar altında trenlerin azaltılmış hızda çalıştığı ve minimum frenleme kullandığı biliniyor. Davacıların, yangının trene bağlı olduğunu ve demiryollarının yangını önlemek için yeterli önlemleri almadığını (ihmalkarlık) kanıtlaması gerekiyor. Bu tür taciz davasında veya diğer zorbalık olayının aksine, bu davanın kapsamı ve potansiyel etkisi çok daha geniş.
Geçmiş Raporlara Karşı Yeni Bakış Açısı
Dava, bir yandan demiryolu şirketlerinin operasyonel sorumluluklarını mercek altına alırken, diğer yandan iklim değişikliğinin neden olduğu aşırı hava olaylarının altyapı üzerindeki etkilerini de gündeme getiriyor. Yangının tetikleyicisi olarak insan hatası mı yoksa çevresel koşullar mı daha baskın, bu soruşturma süreci netleştirmeye çalışacak. Uzmanlar, bu davanın Kanada’da demiryolu güvenliği ve çevresel sorumluluklar konusunda emsal teşkil edebileceğini belirtiyor.
CN’in Sürdürülebilirlik Taahhütleri ve Çevresel Adımlar
Lytton yangını davası gibi olumsuz bir gündem maddesine rağmen, Canadian National (CN) Demiryolları, 2024 Sürdürülebilirlik Raporu’nu ‘Sorumlu Teslimat’ (Delivering Responsibly) başlığı altında yayınladı. Rapor, şirketin çevresel hedeflere ulaşma, iş güvenliği ve toplumsal katkılar konusundaki ilerlemelerini vurguluyor. Bu rapor, şirketin ekonomi ve çevre arasındaki dengeyi bulma çabalarını gösteriyor.
2024 Sürdürülebilirlik Raporu’ndan Öne Çıkanlar
CN CEO’su Tracy Robinson, daha sürdürülebilir bir gelecek için işbirliğinin önemini vurguladı. Şirket, sera gazı emisyon yoğunluğunu %4 oranında azaltırken, lokomotifler için yenilenebilir yakıt kullanımını neredeyse %10 artırdı. Ayrıca CN, ikinci en iyi iş güvenliği performansını sergiledi ve çalışanları için kapsamlı eğitim programları sundu. Toplumsal projelere yaklaşık 20 milyon dolar yatırım yapan şirket, General Motors ve Volkswagen Group Canada gibi 30’dan fazla ortağını EcoConnexions Ortaklık Programı’nda sürdürülebilirlik liderlikleri için tanıdı. Bu çalışmalar, özellikle teknoloji ve yenilikle desteklenerek sürdürülüyor.
| Alan | 2024 İlerlemesi |
|---|---|
| GHG Emisyon Yoğunluğu | %4 İyileşme (Kapsam 1 ve 2) |
| Yenilenebilir Yakıt Kullanımı | Neredeyse %10 Artış |
| Toplumsal Katkılar | ~20 Milyon Dolar Yatırım |
| İş Güvenliği Performansı | Şirket Tarihinin En İyi İkinci Derecesi |
| Sürdürülebilirlik Ortakları | 30’dan Fazla Firma Tanındı |
Ekonomi ve Yatırımcı Görüşleri
CN’in sürdürülebilirlik çabaları, yatırımcılar tarafından da dikkatle takip ediliyor. Quiver Quantitative verilerine göre, son çeyrekte 304 kurumsal yatırımcı CNI hisselerini portföylerine eklerken, 447’si pozisyonlarını azalttı. Wall Street analistleri arasında ise $CNI için 5 adet ‘Al’ notu bulunuyor ve ‘Sat’ notu veren firma bulunmuyor. Medyan fiyat hedefi 113.0 dolar olarak belirlenmiş durumda. Bu da şirketin çevresel ve sosyal sorumluluklarına rağmen finansal piyasalardaki karmaşık algısını yansıtıyor.
Sıkça Sorulan Sorular (SSS)
- Lytton Yangını Nedir? Haziran 2021’de Kanada’nın British Columbia eyaletindeki Lytton köyünü neredeyse tamamen yok eden büyük bir orman yangınıdır. Yangın sırasında köy, Kanada tarihinin en yüksek sıcaklık rekorunu kırmıştı.
- CN ve CP Demiryolları Neden Yargılanıyor? Toplu dava, demiryolu operasyonlarının (trenlerin geçişi ve ray hattı yakınındaki kuru bitki örtüsü) yangını tetiklediği iddiaları üzerine açıldı. Yargı, bu iddiaları destekleyen ‘bazı gerçek temeller’ olduğuna hükmetti.
- CN’in Sürdürülebilirlik Hedefleri Neler? CN’in 2024 Sürdürülebilirlik Raporu’na göre, sera gazı emisyonlarını azaltma, yenilenebilir yakıt kullanımını artırma, iş güvenliğini iyileştirme, toplumsal projelere yatırım yapma ve sürdürülebilir iş ortaklıklarını teşvik etme ana hedefleridir.
- Toplu Dava Ne Anlama Geliyor? Toplu dava, benzer zararlar gören birçok kişinin, tek bir yasal işlemle tazminat talep etmesini sağlayan bir dava türüdür. Bu durumda, Lytton yangınından etkilenen herkes davaya katılabilir.
- Türkiye’deki yargı sistemindeki gelişmeler nelerdir? Türkiye’de de benzer hukuki süreçler ve tartışmalar yaşanabilmektedir. Örneğin, 11. Yargı Paketi gibi yasal düzenlemeler sık sık gündeme gelmekte ve adalet sisteminin işleyişini etkilemektedir.
Bir yanıt yazın