- Çiğ süt alım fiyatları ile market raf fiyatları arasındaki makas alarm verici boyutlara ulaştı.
- Son beş yılda süt ve süt ürünleri fiyatlarında %600 ile %1200 arasında astronomik artışlar yaşandı.
- Süt üreticileri, artan yem ve mazot maliyetleri nedeniyle üretimde zorlanıyor, hatta hayvanlarını satmak zorunda kalıyor.
- Kasım 2025 itibarıyla 1 litre sıcak çiğ süt üretim maliyeti 23,77 TL olarak hesaplandı.
- Sorunun çözümü için Ulusal Süt Konseyi (USK) tavsiye fiyatlarının taban fiyat olarak uygulanması ve üretici desteklerinin artırılması elzem.
Sütün Kaymağını Kimse Yiyemiyor: Market Rafları Yüzde 1200 Zamlandı
Türkiye’de temel gıda ürünlerinden çiğ süt ve süt ürünleri sektöründe yaşanan fahiş fiyat artışları hem üreticiyi hem de tüketiciyi çaresiz bırakıyor. Cumhuriyet Halk Partisi (CHP) Niğde Milletvekili ve Tarım, Orman ve Köyişleri Komisyonu Üyesi Ömer Fethi Gürer, Meclis’te yaptığı çarpıcı değerlendirmede, “Beş yılda süt ve sütten mamul ürünlerde market rafları yüzde 600 ila yüzde 1200 arasında fiyat artışı yaşarken, inek besleyip çiğ sütü satan maliyetleri karşılamada zorlanır duruma geldi. Sütün kaymağını üreten de tüketen de yiyemiyor.” ifadeleriyle durumun ciddiyetini gözler önüne serdi. Bu derinleşen kriz, genel ekonomi ve enflasyon gündemini yakından ilgilendiriyor.
Market Rafları ve Üretici Maliyetleri Arasındaki Uçurum Büyüyor
Gürer’in açıklamalarına göre, market raflarındaki temel süt ürünlerinin fiyatları son beş yılda akıl almaz seviyelere ulaştı. Örneğin; 2020 Aralık ayında 7,5 TL olan 1 litre sütün fiyatı, 2025 Aralık ayında 50 TL’ye fırladı. Aynı dönemde 1 kilogram tereyağı 40 TL’den 380 TL’ye çıkarak %850, peynir kilosu ise 50 TL’den 650 TL’ye yükselerek %1200’lük bir artış gösterdi. Ayran da bu artıştan nasibini alarak 1 litrede 6 TL’den 50 TL’ye çıkarak %733 zamlandı. Bu veriler, gıda sektöründeki Kasım enflasyonu ve genel fiyat artışlarının bir yansıması olarak öne çıkıyor.
2020-2025 Yılları Arasında Süt ve Süt Ürünleri Fiyat Artışları
| Ürün | 2020 Aralık Fiyatı (Ortalama) | 2025 Aralık Fiyatı (Ortalama) | Artış Oranı (%) |
|---|---|---|---|
| 1 Litre Süt | 7,5 TL | 50 TL | 567 |
| 1 Kg Tereyağı | 40 TL | 380 TL | 850 |
| 1 Kg Peynir | 50 TL | 650 TL | 1200 |
| 1 Litre Ayran | 6 TL | 50 TL | 733 |
Üretim Maliyetleri Durmaksızın Artıyor: TÜSEDAD’dan Kritik Rapor
Sadece raf fiyatları değil, üreticinin maliyetleri de katlanarak artıyor. Tüm Süt, Et ve Damızlık Sığır Yetiştiricileri Derneği (TÜSEDAD), Kasım 2025 ayı için 1 litre sıcak çiğ süt üretim maliyetini 23,77 TL/litre olarak hesapladı. Bu rakam, bir önceki aya göre 68 kuruşluk bir artışı temsil ediyor. Derneğe göre, kuru yonca otu, dane arpa ve fabrika yemlerindeki fiyat artışları bu maliyet yükselişinin ana nedenleri arasında. Bu durum, Türkiye’de süt üretiminin sürdürülebilirliğini tehdit ediyor ve üreticileri giderek daha zor duruma sokuyor.
Üreticiden Sanayiciye Herkes Şikayetçi: Sürdürülemez Bir Durum
Ömer Fethi Gürer, mevcut fiyatlandırma politikalarının sürdürülemez olduğunu belirterek, tüm paydaşların şikayetçi olduğunu vurguladı. Tüketiciler yüksek fiyatlardan, sanayiciler ürün toplama, dağıtım, işçilik, nakliye, faiz ve ambalaj giderlerindeki artıştan dert yanıyor. Üreticiler ise yem fiyatları karşısında ezilerek ineklerini satmak zorunda kalıyor. Ulusal Süt Konseyi (USK) tarafından belirlenen 19,60 TL’lik tavsiye fiyatının sahada uygulanmaması, küçük aile tipi işletmeleri iflasın eşiğine getiriyor. Bu durum, toplum sağlık ve beslenme açısından da önemli bir gündem maddesi oluşturuyor.
Krizin Çözümü İçin Somut Adımlar Neler Olmalı?
Gürer, bu krizin çözümü için Meclis’te somut öneriler sıraladı. Bu öneriler, siyaset ve tarım politikalarında acil değişiklikler yapılmasını hedefliyor:
- Çiğ Süt Referans Fiyatı Güncellenmeli: USK’nin açıkladığı fiyatın alım fiyatı değil, maliyet odaklı bir taban fiyat olarak belirlenmesi ve üç aylık periyotlarla güncellenmesi.
- Üretici Destekleri Artırılmalı: Yem ve mazot desteklerinin artırılması, yemin sübvanse edilmesi ve ahır giderlerinin düşürülmesi.
- Yerli Üretim ve Planlı Hayvancılık: İthal yem yerine yerli üretimin artırılması, hastalıklarla ciddi mücadele edilmesi ve mera hayvancılığını geliştirecek, kooperatifleri güçlendirecek planlı çalışmalara ihtiyaç duyulması.
Bu öneriler, Türkiye’nin süt ve süt ürünleri sektöründeki mevcut ekonomik dengesizliğin giderilmesi ve üretimin sürdürülebilirliğinin sağlanması açısından büyük önem taşıyor. Aksi takdirde, dar gelirli vatandaşların temel besin maddelerine erişimi daha da zorlaşırken, üreticiler de sektörden çekilmeye devam edecek.
Bir yanıt yazın