Ankara Zehirlenmesi Buzdağının Görünen Yüzü: İşçi Sağlığı Alarmı

Ankara, son günlerde yürekleri ağza getiren bir gıda zehirlenmesi vakasıyla sarsıldı. Başkentin farklı ilçelerindeki şantiyelerde öğle yemeği olarak tavuk döner tüketen tam 154 inşaat işçisi, zehirlenme şüphesiyle hastanelere kaldırıldı. Neyse ki olayda can kaybı yaşanmazken, 50 işçi taburcu edildi, diğerleri ise tedbir amaçlı gözlem altında tutuluyor.

Olayla ilgili olarak Ankara Batı Başsavcılığı soruşturma başlatırken, yemek temin edilen iki işletme mühürlendi ve aralarında yemek firması sahibinin de bulunduğu 4 şüpheli gözaltına alındı. Yemeklerden alınan numunelerin incelemesi devam ediyor. Bu korkutan gelişme, Türkiye’de giderek artan toplu işçi gıda zehirlenmelerinin sadece buzdağının görünen yüzü olduğunu bir kez daha gözler önüne serdi.

Türkiye’de İşçi Zehirlenmeleri Alarm Veriyor: Son Bir Yılda Binin Üzerinde Vaka!

Ankara’da yaşanan bu vaka münferit değil. Ülkenin dört bir yanından, fabrikalardan şantiyelere, hastanelerden okullara kadar birçok alandan toplu gıda zehirlenmeleri haberleri geliyor. Son bir yıllık dönemde açıklanan verilere göre, en az 1093 işçi gıda zehirlenmesi nedeniyle hastanelere kaldırıldı. Bu vakalardan bazıları şunlardır:

• Ankara’daki inşaat şantiyelerinde 154 işçi
• Ford Otosan’ın Gölcük ve Yeniköy fabrikalarında en az 100 işçi
• Yalova’da farklı firmalarda çalışan 45 işçi
• Aydın’da maden şirketinde 6 işçi
• Yatağan Termik Santralinde 50 işçi
• Bursa’da farklı fabrikalarda en az 53 işçi (İnegöl’de 30, Yenişehir’de 23)
• Gaziantep’te tekstil ve halı fabrikalarında toplam 25 işçi
• Samsun’da organize sanayi bölgesindeki 10 fabrikada en az 225 işçi
• Muğla’nın Marmaris ilçesinde bir şantiyede 45 işçi
• İzmir’in Torbalı ilçesindeki fabrikalarda 40 işçi
• Diyarbakır Dicle Üniversitesi Tıp Fakültesinde 50 kişi
• Aydın’da otoyol yapımında 100 işçi
• Akkuyu Nükleer Santral inşaatında 200 işçi

Bu rakamlar, işçi sağlığı ve güvenliğinin Türkiye’de ne denli ciddi bir sorun haline geldiğini açıkça gösteriyor. Toplu gıda zehirlenmeleri, artık “olağan” algılansa da, aslında halk sağlığı ve işçi sağlığı sorunlarının başında geliyor.

Ekonomi-Politik Arka Plan: Güvencesiz Çalışma ve Denetimsizlik

İşçilerin yemekten zehirlenmesi vakalarının ardında karmaşık bir ekonomi-politik arka plan yatıyor. Uzmanlar, bu durumu özelleştirmelerden taşeronluk ilişkilerine, şirketlerin maliyet hesaplarından kamunun denetimsizliğine uzanan çok katmanlı bir sorun olarak nitelendiriyor.

Türkiye’deki emek rejimi, işçilerin istihdam koşulları, ücretler ve işçi sağlığı ve güvenliği açısından mutlak derece güvencesiz olmasını yapısal bir özellik olarak barındırıyor. Özellikle ağır ve tehlikeli işlerde çalışan işçilerin üretim sürecinde maruz kaldığı fizyolojik ve psikolojik baskılar, bu güvencesizlik durumunu derinleştirerek doğrudan yaşamlarını riske atıyor.

Sermaye birikim rejiminin düşük katma değerli, düşük emek maliyetli üretim stratejisi, işçilerin en temel haklarını bir maliyet kalemi olarak görmesine neden oluyor. Charlie Chaplin’in “Modern Zamanlar” filmindeki yemek molasında işçiyi zorla besleyen makine metaforu, sermayenin iş organizasyonundaki kontrolünü ve işçinin beslenmesi dahil her anını “ölü ve kayıp zaman” olarak görme yaklaşımını çarpıcı bir şekilde özetliyor. Bu durum, mutlak artı-değer üretiminin en temel biçimlerinden biri olarak karşımıza çıkıyor.

Çözüm İçin Acil Adımlar Şart

Toplu işçi zehirlenmeleri, yalnızca kısa vadeli bir sağlık sorunu değil, aynı zamanda ülkenin emek ve üretim sistemindeki derin yapısal sorunların bir göstergesidir. İşçi sağlığı ve güvenliği alanında kapsamlı reformlar yapılması, denetim mekanizmalarının güçlendirilmesi ve şirketlerin insan sağlığını maliyet hesaplarının önüne koyması hayati önem taşımaktadır. Aksi takdirde, bu tür trajik vakalar ne yazık ki artmaya devam edecektir.