Airbus A320 Ailesinde Kritik Güvenlik Sorunu: Dünya Genelinde Binlerce Uçak Yere İndi

Dünyanın önde gelen sivil uçak üreticilerinden Airbus, A320 ailesi uçaklarında ortaya çıkan ciddi bir güvenlik sorunu nedeniyle küresel havacılık sektörünü alarma geçirdi. Yoğun güneş radyasyonunun uçaklardaki elektronik kontrol sistemlerine zarar vermesiyle tetiklenen bu sorun, binlerce uçağın yazılım güncellemesi veya fiziksel bilgisayar değişimi için uçuştan çekilmesine yol açtı. Türkiye de bu durumdan etkilenen ülkeler arasında yer alırken, Türk Hava Yolları ve AJet gibi firmalar önlem aldı. Hatta Katoliklerin ruhani lideri Papa’nın uçağı dahi bu güncellemeden nasibini aldı.

Öne Çıkan Detaylar:

• Airbus A318, A319, A320 ve A321 modellerini kapsayan küresel bir güvenlik sorunu.
• Sorunun kaynağı: Güneş radyasyonunun uçakların elektronik kontrol sistemlerine zarar vermesi.
• Ekim ayında ABD-Meksika uçuşunda yaşanan irtifa kaybı ve acil inişle ortaya çıktı.
• Yaklaşık 6.000 uçak güncellemeye ihtiyaç duyuyor; 5.100’ü yazılım, 900’ü fiziksel değişim gerektiriyor.
• Türk Hava Yolları, AJet ve Pegasus da etkilenen havayolları arasında.
• Papa’nın uçağı İstanbul’a özel teknisyen getirilerek güncellendi.

Güneş Radyasyonu Tehdidi ve Yazılımın Kritik Rolü

Airbus’ın 28 Kasım’da yaptığı duyuru, havacılık camiasında geniş yankı uyandırdı. A320, A318, A319 ve A321 modellerini etkileyen sorun, uçakların yüksekliğini hesaplayan yazılımların, yüksek irtifada yoğun güneş radyasyonuyla karşılaştığında bozulmasından kaynaklanıyor. Bu durum, Ekim ayında bir Jet Blue uçağının ABD’den Meksika’ya yaptığı uçuşta aniden irtifa kaybetmesi ve Florida’ya acil iniş yapmasıyla açığa çıktı. Olayda 15 kişinin yaralanması, sorunun ciddiyetini gözler önüne serdi.

Avrupa Birliği Hava Emniyeti Ajansı (EASA), güncellemeler tamamlanana kadar etkilenen uçakların sadece tamir amacıyla ve yolcusuz olarak uçabileceğini açıkladı. Bu direktif, dünya genelinde birçok havayolu şirketini operasyonel değişiklikler yapmaya zorladı.

Küresel Etki ve Türkiye’deki Durum

Uçuş bilgisayarındaki bu beklenmedik sorun, başta Air France ve Japon havayolu ANA olmak üzere dünya genelinde onlarca uçuşun iptal edilmesine neden oldu. Paris’ten 50’den fazla uçuşun, Japonya genelinde ise 95 uçuşun iptal edildiği bildirildi.

Türkiye‘deki havayolları da bu durumdan etkilendi ancak büyük çaplı uçuş iptallerine gidilmedi. İşte Türkiye‘den önemli havayollarının durumu:

Türk Havayolları, AJet ve Pegasus’ta Son Durum

THY İletişim Başkanı Yahya Üstün, sekiz uçağı geçici olarak uçuştan çektiklerini belirtti. AJet ise yedi uçağının etkilendiğini ve güncelleme sürecine alındığını duyurdu. Pegasus, etkilenen uçak sayısını açıklamazken, operasyonlara etkisini en aza indirmek için çalıştıklarını bildirdi. Sabiha Gökçen Havalimanı’nda bazı gecikmeler yaşansa da Türkiye’de geniş çaplı uçuş iptalleri görülmedi.

Papa’nın Uçağı da Güvenlik Riskine Takıldı

Söz konusu güvenlik sorunu, Katoliklerin ruhani lideri Papa 14. Leo’nun seyahat ettiği uçağı da etkiledi. ITA Airways’e ait EI-INA kuyruk tescilli Airbus A320 tipi uçak, Papa‘yı İstanbul’a getirdikten sonra yazılım güncellemesi için bir teknisyeni ve yedek bilgisayarı Roma’dan bekledi. Vatikan Sözcüsü Matteo Bruni, gerekli güncelleme işlemlerinin EASA direktifleri kapsamında yapılacağını ve Papa‘nın İstanbul’dan Beyrut’a planlanan uçuşunu ancak bu güncellemeler sonrası gerçekleştirebileceğini açıkladı.

Sektör İçin Dersler ve Gelecek

Bu olay, modern havacılığın ne kadar karmaşık ve birbirine bağlı olduğunu bir kez daha gösterdi. Güneş radyasyonu gibi doğal bir faktörün dahi uçakların en kritik sistemlerini etkileyebilmesi, tasarım ve yazılım güvenliği süreçlerinin önemini vurguladı. Havacılık analisti Sally Gethin’in belirttiği gibi, bu sıra dışı bir sorun olup, gelecekteki uçak tasarımlarında ve yazılım geliştirmelerinde daha kapsamlı çevresel faktör analizlerinin yapılması gerektiğini işaret ediyor. Uçakların büyük çoğunluğunun basit bir yazılım güncellemesi ile kısa sürede hizmete dönebilmesi olumlu bir gelişme olsa da, eski üretim tarihli 900 uçağın fiziksel parça değişimi gerektirmesi, havayollarını ve Airbus’ı daha uzun süreli bir lojistik operasyonla karşı karşıya bırakıyor.