6 Şubat depremlerinin yıkıcı etkileri hafızalardan silinmemişken, Türkiye Büyük Millet Meclisi’nde (TBMM) görüşülen 11. Yargı Paketi, ülke genelinde, özellikle de Hatay başta olmak üzere depremden etkilenen şehirlerde büyük bir tartışma ve tepki dalgasına neden oldu. Kamuoyunda ‘deprem suçlularına af’ olarak algılanan teklifin 27. maddesi, on binlerce can kaybının yaşandığı felakette sorumluluğu bulunanların erken tahliyesinin önünü açabileceği endişesiyle vicdanları yaralıyor.
11. Yargı Paketi’nin Kapsamı ve Tartışmalı Maddeler
Anadolu Ajansı’nın aktardığı bilgilere göre, kamuoyunda “11. Yargı Paketi” olarak bilinen kanun teklifi, 31 Temmuz 2023 ve öncesinde işlenen suçlar bakımından hükümlülerin kapalı cezaevinden açık cezaevine, açık cezaevinden denetimli serbestliğe 3 yıl daha erken ayrılmalarına ilişkin düzenlemeyi de içeriyor. TBMM Genel Kurulu, 2026 yılı bütçe görüşmelerini tamamladıktan sonra, 23-25 Aralık’taki oturumlarda teklifin yılbaşından önce yasalaştırılması bekleniyor. Paket, genel infaz düzenlemeleri dışında birçok farklı alanda da değişiklikler getiriyor:
11. Yargı Paketi’nin Kilit Maddeleri
| Madde Konusu | Düzenlemenin Amacı/İçeriği |
|---|---|
| Erken Tahliye ve Denetimli Serbestlik | 31 Temmuz 2023 öncesi suçlarda 3 yıl erken ayrılma imkanı (terör, cinsel saldırı, kasten öldürme hariç). |
| Örgüt Faaliyetinde Çocuk Kullanımı | Örgüt yöneticilerine verilecek cezada yarısından bir katına kadar artırım. |
| Kurusıkı Silahlar | “Genel güvenliği kasten tehlikeye sokma” suçu kapsamına alındı, 6 aydan 3 yıla kadar hapis cezası öngörüldü. |
| Güveni Kötüye Kullanma (Taşıt) | Suçun motorlu taşıtlarla işlenmesi halinde verilecek ceza bir kat artırılacak. |
| Taksirle Yaralama | Hapis cezasının alt sınırı 3 aydan 4 aya, üst sınırı ise 1 yıldan 2 yıla çıkarıldı. |
| Ulaşım Araçlarının Engellenmesi | Kaçırma/alıkoymanın yanı sıra hareketinin engellenmesi de cezaya tabi olacak, cezalar artırıldı. |
| Genel Sağlık Sigortası Prim Affı | 1 Ocak 2016 tarihinden önceye ait ödenmemiş prim ve feri alacaklarının tamamının tahsilinden vazgeçilecek. |
Hatay ve Deprem Mağdurlarından Yükselen Adalet Çığlığı: “Bu Ülkede Adalet Çöktü!”
Cumhuriyet gazetesi yazarı Murat Ağırel’in manşete taşıdığı “Deprem suçu da af paketinde” haberiyle başlayan tartışma, teklifin 27. maddesinin deprem suçlularını da kapsayabileceği endişesini artırdı. Adalet Peşinde Aileleri Platformu, Adıyaman’da yaptığı açıklamada bu duruma sert tepki gösterdi. 6 Şubat depremlerinde eşini ve üç çocuğunu kaybeden Mehmet Doğan, “Bu caniler cezaevinden çıkmasın. Eğer bu maddeyi kaldırmazsanız müteahhitlerin suç ortağı olacaksınız” diyerek, adalet arayışlarını dile getirdi. Adalet Peşinde Aileleri Platformu adına konuşan Hüseyin Göksu ise, teklifteki erken tahliye ve denetimli serbestlik hükümlerinin müteahhitler, fenni mesul ve proje sorumluları, belediyelerde imza atan teknik personel, denetim kurumları yöneticileri gibi 53 binden fazla insanın ölümünden sorumlu olanların ceza almadan veya yatarı olmadan süreci tamamlamalarına yol açacağını vurguladı. Göksu, “Bu madde geçerse depremde yakınlarını kaybeden ailelere ‘adalet‘ yerine bir kez daha ölüm reva görülmüş olacak. Cezasızlık yeni suçların önünü açacak, yeni felaketlerin altına imza atılacak” ifadeleriyle düzenlemenin gelecekteki olası felaketler için tehlike oluşturduğuna dikkat çekti.
Deprem bilinci ve kentsel dönüşümün öneminin arttığı bir dönemde, bu tür bir düzenlemenin gündeme gelmesi, kamuoyunda “cezasızlık kültürü”nün pekişeceği kaygısını artırdı. İstanbul Barosu, Hatay Barosu, Adana Barosu ve Osmaniye Barosu da bu düzenlemeye karşı ortak bir tavır sergileyerek, teklifin geri çekilmesi gerektiğini savundu. Barolar, Türkiye’nin yasa eksikliği değil, suçun bedelinin ödenmeyeceği düşüncesiyle karşı karşıya olduğunu belirtti. Murat Ağırel’in “Bu ülkede binalar değil, adalet çöktü” tespiti, yaşanan mağduriyetin boyutunu ve toplumun adalet beklentisini gözler önüne seriyor.
Cezasızlık Kültürü ve Geleceğe Yönelik Kaygılar
Depremlerin ardından açılan yüzlerce dava henüz sonuçlanmamışken, teklifte yer alan bu tür bir düzenleme, devam eden yargı süreçlerini sekteye uğratma ve sorumluların yeterli cezayı almasını engelleme potansiyeli taşıyor. Uzmanlar ve mağdur aileler, imar affı, denetimsizlik ve rant gibi konuların yol açtığı felaketlerin bedelinin ödenmemesinin, bir sonraki felakette benzer ihmallerin yaşanmasına zemin hazırlayacağını ifade ediyor. Özellikle Türkiye gibi deprem riski yüksek bir coğrafyada, hukukun bu konudaki caydırıcılığının korunması hayati önem taşıyor.
Ana Hatlarıyla Yargı Paketindeki Deprem Suçları Tartışması
- Deprem suçlularına potansiyel erken tahliye: 11. Yargı Paketi’nin 27. maddesi, 31 Temmuz 2023 öncesi işlenen suçlarda 3 yıl erken ayrılma imkanı sunuyor.
- Hatay ve diğer baroların tepkisi: Düzenlemenin cezasızlığı teşvik edeceği ve yeni felaketlere yol açacağı uyarısı.
- Mağdur ailelerin adalet talebi: Eşini ve çocuklarını kaybeden Mehmet Doğan gibi isimler, “müteahhitlerin suç ortağı olmayın” diyerek isyan ediyor.
- Yasal süreç ve kamuoyu baskısı: Teklifin TBMM‘deki görüşmeleri devam ederken, kamuoyundan gelen tepkiler büyük önem taşıyor.
Bir yanıt yazın