Karadeniz, Rusya-Ukrayna savaşının başlamasından bu yana artan bir gerilimle karşı karşıya. Uluslararası sular üzerinde seyreden ticari gemilere yönelik saldırılar, bölgedeki lojistik ağlarını ve deniz güvenliğini ciddi şekilde tehdit ediyor. Bu kritik süreçte, başta Türkiye olmak üzere, Karadeniz’e kıyısı olan ülkeler diplomasi ve iş birliği yoluyla çözüm arayışında.
Karadeniz’de Lojistik Gerginlik Tırmanıyor: Tankerlere Saldırılar
Son haftalarda Karadeniz’deki ticari gemilere yönelik saldırılar, küresel emtia piyasalarını endişelendiriyor. Geçtiğimiz günlerde, Rusya’dan Gürcistan’a ayçiçek yağı taşıyan Midvolga-2 adlı bir tanker, Sinop açıklarında saldırıya uğradı. Bu olay, Ukrayna’nın daha önce Rusya’da üretilen petrolü taşıyan iki tankere düzenlediği insansız deniz aracı saldırılarının ardından bölgedeki gerginliği daha da artırdı.
Saldırıların neden olduğu en somut sonuçlardan biri, deniz taşımacılığı maliyetlerinin yükselmesi oldu. Sektör kaynakları, gemiler için alınan savaş sigortası primlerinin Ukrayna limanlarına uğrayan gemiler için yüzde 0,4’ten yüzde 0,5’e, Rusya limanları için ise yüzde 0,6’dan yüzde 0,65-0,8 aralığına yükseldiğini belirtiyor. Karadeniz’in tahıl, petrol ve petrol ürünleri gibi temel ürünlerin dünya piyasalarına ulaştırılmasındaki hayati rolü göz önüne alındığında, bu durum küresel ekonomi için ciddi riskler taşıyor.
Türkiye’den Kritik Diplomatik Hamle: Ukrayna ve Rusya Temsilcileri Dışişleri’ne Çağrıldı
Bölgedeki gerilimin tehlikeli boyutlara ulaşması üzerine Türkiye, diplomatik arenada hızlı adımlar attı. Gündemdeki saldırılarla ilgili olarak Ukrayna ve Rusya’nın Ankara’daki diplomatik misyon temsilcileri Türk Dışişleri Bakanlığı’na çağrıldı. Dışişleri Bakanlığı Sözcüsü Öncü Keçeli, Karadeniz’deki münhasır ekonomik bölge içerisinde meydana gelen bu hadiselerin, seyir, can, mal ve çevre emniyeti açısından ciddi riskler oluşturduğunu vurguladı. Türkiye, savaşın Karadeniz sathına yayılmasını ve tırmanmasını önlemek, ayrıca kendi ekonomik çıkar ve faaliyetlerinin olumsuz etkilenmemesi amacıyla ilgili taraflarla temaslarını sürdürüyor.
Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da, bu diplomasi trafiğinin önemli bir parçası. Yakın zamanda Avusturya’da yoğun diplomasi trafiği yürütmüştü. Bu durum, Türkiye’nin bölgesel ve küresel gelişmeleri ne kadar yakından takip ettiğini gösteriyor.
Bakan Fidan Açıkladı: Türkiye, Bulgaristan ve Romanya’dan Ortak Mayın Temizleme Mekanizması
Belçika’nın başkenti Brüksel’de düzenlenen NATO Dışişleri Bakanları Toplantısı’nda konuşan Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, Karadeniz’deki güvenlik endişelerine ilişkin önemli açıklamalarda bulundu. Fidan, son saldırıların Türkiye’nin en başından beri yaptığı uyarıların haklılığını ortaya koyduğunu ve savaşın coğrafyasının giderek yayıldığını belirtti. Bu durumun “korkutucu” olduğunu ifade eden Bakan Fidan, savaşın bölgedeki seyrüsefer emniyetini tehlikeye atmasının yanı sıra, Karadeniz’i ticarete ve insan ulaşımına kapalı bir alan haline getirdiğine dikkat çekti.
Bu gelişmeler karşısında Türkiye, komşuları Bulgaristan ve Romanya ile önemli bir iş birliğine imza attı. Bakan Fidan, üç ülkenin, özellikle savaştaki mayınların yüzerek kıyılara gelmesini engellemek amacıyla bir çalışma grubu kurduğunu ve deniz kuvvetlerinin bu konuyla ilgili çalışmaya başladığını duyurdu. Fidan, Türkiye’nin uluslararası sıcak sulara açılacak Ege ve Akdeniz gibi imkanları olduğunu; ancak Romanya ve Bulgaristan gibi ülkelerin denize tek açılımının Karadeniz üzerinden olduğunu ve bu meselenin onlar için daha büyük bir sorun olduğunu vurguladı. Türkiye’nin Karadeniz’e en uzun sahili olan ülke olarak büyük bir sorumluluk aldığını ve üzerine düşeni yaptığını da sözlerine ekledi.
| Ülke | Karadeniz Kıyısı Durumu | Mevcut Rol / Stratejik Önemi |
|---|---|---|
| Türkiye | En uzun kıyı şeridi | Seyir güvenliği, ticaret yolları, diplomasi, mayın temizleme girişimi lideri |
| Rusya | Önemli kıyı şeridi, limanlar | Savaşın ana aktörü, askeri faaliyetler, petrol ihracatı |
| Ukrayna | Önemli kıyı şeridi, limanlar | Savaşın ana aktörü, askeri faaliyetler, tahıl ihracatı |
| Bulgaristan | Kıyı şeridi | NATO üyesi, Karadeniz’e tek açılım, mayın temizleme girişimi katılımcısı |
| Romanya | Kıyı şeridi | NATO üyesi, Karadeniz’e tek açılım, mayın temizleme girişimi katılımcısı |
| Gürcistan | Kıyı şeridi | Bölgesel ekonomi ve lojistik aktörü (ör: ayçiçek yağı rotası) |
Rusya-Ukrayna Müzakerelerinde Umut Var mı?
Bakan Fidan, Rusya-Ukrayna barış müzakerelerinin olumlu sonuçlanmasına yönelik umudunun devam ettiğini de belirtti. Fidan, ara buluculuk deneyimlerinden yola çıkarak, tarafların pozisyonları ne kadar farklı olursa olsun, uzlaşma niyetiyle masa etrafında kalmalarının önemini vurguladı. Özellikle ABD Başkanı Donald Trump’ın Özel Temsilcisi Steve Witkoff’un bu süreçte önemli bir rol oynayabileceğini düşündüğünü ifade etti. Rusya-Ukrayna meselesinin Ukrayna’nın toprak bütünlüğü, Rusya’nın stratejik hedefleri ve Avrupa’nın güvenlik sorunları gibi iç içe geçmiş birkaç hususu barındırdığını da dile getirdi. NATO ve ABD’nin Avrupa’ya NATO Ültimatomu gibi konuların da bu geniş siyaset zemininde değerlendirilmesi gerekiyor.
Karadeniz’deki Gerginliğin Temel Çıkarımları
- Rusya-Ukrayna savaşı, Karadeniz’deki ticari gemilere saldırılarla lojistik ve deniz güvenliği gerilimini artırmıştır.
- Bu saldırılar, savaş sigortası primlerini yükselterek deniz taşımacılığı maliyetlerini artırmaktadır.
- Türkiye, olaylardan duyduğu endişeyi Ukrayna ve Rusya diplomatik temsilcilerine ileterek diplomatik adımlar atmıştır.
- Dışişleri Bakanı Hakan Fidan, savaşın coğrafyasının yayılmasının tehlikesine dikkat çekmiş ve Karadeniz’i ticarete kapanma riskine karşı uyarmıştır.
- Bulgaristan, Romanya ve Türkiye, Karadeniz’deki mayın tehdidine karşı ortak bir mayın temizleme çalışma grubu kurma kararı almıştır.
- Bulgaristan ve Romanya gibi ülkeler için Karadeniz’in tek deniz açılımı olması, deniz güvenliği sorununu daha da kritik hale getirmektedir.
- Türkiye, Rusya-Ukrayna arasındaki barış müzakerelerinin devamı konusunda umudunu korumakta ve arabuluculuk rolünü sürdürmektedir.
Bir yanıt yazın